هر آنچه که باید درباره اینترنت ماهواره ای بدانید

 محمدکاظم حسنی پور

در حالیکه در عصر اینترنت و ارتباطات قرار داریم و رقابت شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت، بصورت روزافزون در حال افزایش است، پروژه‌ی جاه طلبانه استارلینک، میتواند موضوع جالب‌تری به‌نظر بیاید. احتمال می‌دهیم که شما هم چیزهایی درباره اینترنت ماهواره‌ای و پروژه استارلینک (Starlink) که شرکت Space X آن را اجرا می‌کند، شنیده باشید. پروژه‌ای بسیار آینده نگر که توسط کارآفرین مشهور ایلان ماسک در حال انجام است. اجازه دهید برای روشن شدن بزرگی این پروژه برای شما یک موقعیت را شبیه سازی کنیم: فرض کنید به آسمان چشم دوخته‎اید و تعداد زیادی ستاره را می‎بینید که همزمان باهم در یک خط در حال حرکت از یک سمت آسمان به سمت دیگر آن هستند. احتمالا با دیدن این منظره متعجبانه از دیگران خواهید پرسید که آیا آن‎ها هم می‎بینند؟ اما این را بدانید که اگر چنین منظره‌‏ای را در آسمان شب دیدید، دچار توهم نشده‎اید، بلکه مجموعه ماهواره‎هایی را دیده‎اید که قرار است اینترنت را به تمام دنیا برسانند و تا این هدف محقق نشود، هرچندوقت یک‎بار به تعدادشان اضافه می‎شود.

بسیار مشخص و قابل پیش بینی است که هر جای دنیا باشید به زودی تکنولوژی های جدیدتر به سراغ شما خواهند آمد و به احتمال بسیار زیاد زندگیتان را تغییر می‌دهند که البته اینترنت ماهواره ای نیز یکی از آن‌ها خواهد بود. تصور کنید که چقدر جذاب خواهد بود که در دریاها، جنگل‌ها و دشت‌ها به طور دقیق تر همه جا اینترنت داشته باشیم.

استارلینک چیست؟

استارلینک پروژه ای است که توسط شرکت اسپیس ایکس انجام میشود و هدف آن مهیا سازی اینترنت در تمام کره زمین و حتی فضا است. اینترنتی که قرار است به صورت جهانی تحت عنوان پروژه «استارلینک» به سرتاسر مردم دنیا ارائه شود. شواهد و البته گفته های مدیران این شرکت نیز نشان می‌دهد که «استارلینک» بر خلاف سایر پروژه ها، فاصله زیادی تا دستیابی به هدف خود مبنی بر ارائه خدمات پهن‌باند ماهواره‌ای از فضا برای مردم آمریکا و سایر مردم جهان ندارد.

هنگامی که این پروژه به طور کامل آماده و عملیاتی شود شما میتوانید در هر نقطه ای از سیاره زمین به اینترنت دسترسی داشته باشید. می توان گفت که هدف اجرایی در این پروژه،  فرستادن هزاران ماهواره در مدار زمین است.

شرکت اسپیس ایکس با استفاده از تعداد زیادی ماهواره که در اطراف زمین قرار میگیرند قصد دارد تمامی زمین را به اینترنت متصل نماید. البته این سرویس قصد دارد علاوه بر ارزان بودن بهترین سرعت را هم ارائه دهد.تا کنون ۶۵۰ ماهواره در مدار قرار گرفته‌ است و برای پوشش حداقلی باید حدود ۸۰۰ ماهواره در مدار قرار گیرند. برای رسیدن به بهترین حالت پوشش در فازهای نهایی این تعداد باید به ۱۲ هزار عدد برسند. البته باید بدانیم اینترنت ماهواره استارلینک اگر مطابق با وعده های داده شده پیش برود، یقینا جایگزین اینترنت ADSL و اینترنت همراه خواهد شد.

شبکه‌ی استارلینک بر خلاف ماهواره‌های فعلی (جئو) از ماهواره‌های لئو تشکیل شده است! در مدار لئو که از ارتفاع ۱۵۰ کیلومتری شروع میشود ماهواره‌ها بسته به ارتفاع با سرعتی معادل ۲۰ تا ۲۵ هزار کیلومتر در ساعت در حال چرخش به دور زمین هستند. این در حالی است که ماهواره‌هایی که عموم مردم می‌شناسند در لایه‌ی جئو و در ارتفاع ۳۶ تا ۴۰ هزار کیلومتری از سطح زمین قراردارند با سرعتی معادل سرعت چرخش وضعی زمین حرکت میکنند و به این ترتیب از دید ناظر زمینی ثابت هستند.

در شبکه‌های ماهواره‌ای روشی برای یافتن ایستگاه زمینی ارسال کننده وجود دارد که به جئولوکیت(Geo Locate) کردن فرستنده معروف است! برای این کار لازم است سه ایستگاه مجزای زمینی سیگنال فرستنده را روی ماهواره‌ی مشخصی دریافت کنند و سپس توسط ابزارهایی که مالک ماهواره در اختیار می‌گذارد، مثلثی با اضلاع خاصی را به دست بیاورند. نقطه‌ی فرستنده درون این مثلث قرار دارد!  هرچه ابزار ها دقیق‌تر و ماهواره‌ی مورد اشاره به‌روزتر باشد طول اضلاع مثلث کوتاه‌تر یا به عبارتی رزولوشن بالاتر خواهد بود.

حالا برگردیم به استارلینک. در این شبکه ظرف کمتر از یک ساعت هر سه ماهواره‌ی ارسال کننده سیگنال برای ایستگاه زمینی تغییر کرده‌اند. تصور کنید وقتی تعداد ماهواره‌هایی که در یک زمان واحد به ایستگاه زمینی سیگنال می‌دهند به ۱۰ تا برسد چه اوضاعی می‌شود!

در مورد پارازیت هم قابل ذکر است که سایز آنتن‌های استارلینک ۷۰ سانتی متر و‌ کمتر است! این به این معنی است که زاویه‌ی Beam Width آنتن بسیار بزرگ است و برای Jam کردن سیگنال‌های دریافتی آن، به توان بسیار بالایی نیاز است که در فرکانس مورد استفاده‌ی استارلینک، ارسال چنین توانی در آن فرکانس به این معنی است که هم خود فرستندگان در مبدأ احتمالاً کباب می‌شوند، و هم برد آن کاهش و میزان نویز پذیری فرکانس پارازیت ارسالی به شدت افزایش می‌یابد و در عمل بی‌اثر خواهد بود!

هزینه راه اندازی و استفاده:

بنا بر آنچه گذشت، مقابله با استارلینک بر اساس روش‌های فعلی عملا غیر ممکن است. تنها نکته‌ی منفی هزینه‌ی بالای این سرویس برای کاربران ایرانی است! یک پک تجهیزات حدود ۵۰۰ دلار و هزینه‌ی خدمات ۱۰۰ دلار در ماه است. با احتساب نرخ ارز فعلی هر ست حدود ۱۲،۵ میلیون و هزینه سرویس ماهانه حدود ۲،۵ میلیون تومان تمام می‌شود! اما با توجه به میانگین پهنای باند سرویس‌های داخلی اگر یک پک را یک مجتمع ۲۰ واحدی نصب کنند با فرض تقسیم مساوی پهنای باند هزینه ماهانه سرویس برای هر واحد ۱۲۵ هزار تومان برای یک سرویس ۵ مگابیت بر ثانیه نا محدود خواهد بود، که به مراتب از سرویس‌های دست و پا شکسته‌ی داخلی بهتر است!

چند پرسش مهم:

+سرعتش چقدره؟
-پهنای باند ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه و تاخیر زیر ۳۰ میلی ثانیه.

+ آی‌پی که میده آیپی ایران خواهد بود یا امریکا؟
– آی پی احتمالا مربوط به لندینگ پوینت سرویس دهنده خواهد بود و کشوری که داخلش قرار داره.

+ بحث ردیابی فرستنده که ما باشیم چی؟ در هر صورت داری موج رادیویی می‌فرستی از یک نقطه.
– ردیابی از طریق فرکانس است و فرکانس مدام در حال تغییر. حداقل زمان برای ردیابی فرکانس ماهواره‌ای که از زمین ارسال شود ۱۸ دقیقه است. در بدترین شرایط فرستنده باید هر ۱۰ دقیقه ماهواره عوض کند.

+الان بیشتر سایت‌ها به علت تحریم آمریکا ایرانی‌ها رو بن کردن به نظرتون آمریکا اجازه می‌ده به این شرکت که به ایرانی‌ها خدمات بده؟ بالاخره تراکنش مالی خواهند داشت با این شرکت.
– این سکتور بر اساس دستور اجرای می ۲۰۱۳ از همه تحریم‌ها خارج شده.

صیانت از حقوق کاربران یا حمایت از انحصار

---